Xa sexa para comezar unha vida emancipada ou por cuestións académicas, a mocidade galega atopa un gran problema cando deixa a vivenda familiar e se lanza na pescuda dunha nova vivenda. Esta procura de aloxamento é fundamentalmente en réxime de arrendamento dentro dun mercado que, de variar, semella que sempre é á alza. Por iso, centramos o foco das nosas análises no problema do acceso á vivenda, o cal está sendo manipulado polos menos de comunicación en beneficio de intereses mesquiños.
O principal problema de vivenda na Galiza é que os pisos dispoñibles para alugueiro nas cidades teñen un elevado prezo. Un prezo moito maior do que se poden permitir as persoas mozas cos salarios actuais e, moitos, cunhas condicións de habitabilidade cuestionábeis. Aliás, vivir na cidade non é tanto unha escolla voluntaria, xa que as cidades concentran cada vez máis as oportunidades de emprego e os servizos.
A existencia deste problema é fácil de constatar, ninguén nega que exista. O que non parece tan doado é determinar cales son os porqués, ou polo menos iso se desprende das análises que os medios de comunicación fan arredor deste problema. Para Galiza Nova existe, sen querermos trivializar coa complexidade da cuestión, unha explicación clara.
En maio de 2020 contabilizábanse 330.000 vivendas baleiras na Galiza. A meirande parte en propiedade de bancos e moitas nas mans de Abanca (a antiga banca pública). Os motivos polos que un propietario quere ter unha vivenda baleira poden ser diversos, mais cando falamos de grandes propietarios como os bancos o motivo é claro: a especulación para manipular os prezos do mercado e maximizar beneficios. Nos seus cálculos réndelles máis manter un prezo da vivenda alto que poñer no mercado esa vivenda baleira.
Ter este dato en conta é fundamental para abordar posíbeis solucións. A grandes rasgos, coñecemos dúas liñas de opinión. Por unha banda, a dereita explica o problema do alto prezo da vivenda coa lei de oferta e da demanda, e achega como solución a liberación do solo para alentar a construción de vivenda nova, dando así prioridade aos beneficios empresariais de bancos, construtores, etc. Desde o ámbito da esquerda fálase de controlar os prezos dos alugueiros, o cal ademais de garantir uns prezos acordes ao poder adquisitivo das clases populares, incentivaría a mobilización de vivenda que agora está baleira. Outra posibilidade é desincentivar o mantemento de vivenda baleira con medidas fiscais, isto é: cantas máis vivendas baleiras en posesión, máis cargas impositivas deberá pagar o propietario.
Isto é no que atangue os altos prezos. Por suposto, existen moitos máis problemas a respecto do dereito a vivenda, como é o fraude das cláusulas solo e outros abusos, contra os que o BNG leva anos loitando, propoñendo medidas como a dación en pagamento, a creación de vivenda social, etc.
Ademais, como non podía ser doutro xeito, nos tempos actuais non podemos deixar de analizar o problema no contexto da actual crise da COVID-19. Porén, están por comprobar os efectos que pandemia pode ter no mercado inmobiliario, alén de confirmarse que moitas persoas teñen por residencia lugares de habitabilidade cuestionable, o que mesmo trouxo a debate o modelo de vivenda a nivel arquitectónico (luminosidade, amplitude, existencia de terrazas, etc).
Podemos salientar a expectativa que xerou a crise do sector turístico, que fixo pensar que moitos dos pisos destinados a este uso volverían ao mercado de vivenda habitual, ampliando con iso a oferta e diminuíndo o prezo; se isto aconteceu, polo de agora, o efecto foi imperceptible. Este e outros efectos conxunturais consecuencia da crise, os que, para ben ou para mal, non negamos, non van alterar as verdadeiras razón estruturais do problema da vivenda. O que si semella certo é que poden servir de pretexto para crear estados de opinión de cara a posibles cambios no mercado e na lexislación.
Neste sentido atopamos a actual fixación mediática cos casos de “ocupación”. Desde logo, a ocupación non é un problema. Porén, semella, se un atende aos mass media, que é O Problema. Non sorprende que isto aconteza tras unha serie de operacións bursátiles que involucran a conglomerados empreariais do sector inmobiliario: o da seguridade, e cuxos tentáculos esténdense ata os consellos de administración dos medios de comunicación.